تعویض پلاک، فرآیند تعویض یا فک پلاک نیازمند انجام چه مراحلی است؟

تعویض پلاک؛ اولین مرحله پس از خرید ماشین

خرید و فروش خودرو دارای چالش های بسیار زیادی است که برای انجام هر یک از آن‏ها باید مراحل مختلفی طی شوند. یکی از این چالش ‏‎ها، فرآیند تعویض پلاک است که انجام آن ضرورت دارد. تعویض پلا‏‎ک را می‎توان به عنوان یکی از اصلی‏‎ترین فرآیندها در زمان خرید و فروش ماشین دست دوم به شمار آورد. شما فروشنده خودرو باشید یا خریدار، پیش از هر کاری موظف هستید براساس تاریخی که در قول‏نامه جهت حاضر شدن در مراکز تعویض پلا‏‎ک تعیین شده، به مرکز مربوطه مراجعه نمایید. در ضمن نام مرکز نیز در قول‎نامه ماشین آورده خواهد شد.

تا همین چند سال گذشته برای کامل کردن مراحل تعویض پلاک، نیاز بود که در ساعات اول روز، به مراکز تعویض پلا‏‎ک و صف‏ های طولانی آن مراجعه کرد. اما در حال حاضر با رایج شدن نوبت ‏دهی اینترنتی، انجام این کار ساده‏ تر از گذشته شده است. تعو‎یض پلا‏ک همچنین نیازمند به همراه داشتن برخی از مدارک می‏باشد که در صورت عدم برخورداری از آن‏ها، کار پیش نخواهد رفت. در این مطلب قصد داریم مدارک و مراحل لازم برای تعو‎یض پلا‏ک را مورد بررسی قرار دهیم.

چرا به تعویض پلاک نیاز داریم؟

تاکنون دیده‏اید که فردی بدون طی کردن مراحل تعویض پلاک بتواند مالکیت ماشین را به سایر افراد انتقال دهد؟ مطمئنا بدون تکمیل مراحل تعو‎یض پلا‏ک، انتقال مالکیت خودرو ممکن نخواهد بود. ثبت سند ماشین دست دوم به اسم فردی دیگر، پوسه زمان‏بری است. با توجه به اینکه قوانین تعو‎یض پلا‏ک بسیار سخت‎گیرانه و محکم می‏باشد، باید این مراحل به بهترین شکل و در اولین فرصت به انجام برسند.
همانطور که اشاره شد، طرفین معالمه خودرو، براساس قرار قبلی در یک زمان تعیین‏ شده به مرکز تعویض پلاک می‏روند. با توجه به شلوغ بودن این مراکز، شما باید تمامی مدارک مربوط به تعو‎یض پلا‏ک را در یک کیف با خود ببرید که با گم کردن آن‏ها به زمان بیشتر و مراجعه دوباره نیاز نداشته باشید.

اگر فرآیند تعو‎یض پلا‏ک خودرو که شامل فک پلاک قدیمی، نصب پلاک جدید و … است، برای خودروی مورد نظر به انجام نرسد، باعث ایجاد مشکلات زیادی می‏شود. برای مثال اگر مالک جدید خودرو با پلاک ماشین شما قوانین را نقض کرده یا مرتکب جرمی شود، شما مسئول خطای او خواهید بود.

هزینه تعویض پلاک را باید چه کسی پرداخت کند؟

یکی از دغدغه‏ های خریداران و فروشندگان ماشین در فرآیند تعویض پلاک، هزینه آن است. با توجه به قوانین موجود، هزینه تعو‎یض پلا‎ک به عهده خریداران خودرو می‏باشد. از طرفی هزینه ‏های نقل و انتقال ماشین در تعو‎یض پلا‎ک از هزینه ‏های دیگری نیز تشکیل شده که پرداخت آن‏ها به عهده فروشنده ماشین است. این هزینه ها شامل موارد مختلفی مانند مالیات نقل و انتقال خودرو، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات و همچنین عوارض سالیانه شهرداری می‏شوند.
مالیات نقل و انتقال ماشین‎های داخل کشور اکنون معادل 1 درصد از ارزش اتومبیل است و این مالیات برای خودروهای خارجی نیز 2 درصد از ارزش ماشین مربوطه می‎باشد. مالیات بر ارزش افزوده نیز از مالکان گرفته می‏شود که قیمت خودروی آن‎ها بیش از یک میلیارد تومان باشد.
در واقع به ازای بالاتر بودن تعرفه ماشین از یک مبلغ تعیین ‏شده، بخشی از آن مبلغ اضافه، در قالب مالیات بر ارزش افزوده گرفته خواهد شد. مالیات و همچنین عوارض شهرداری نیز معادل 0.1 درصد قیمت لحظه‎ای ماشین‏های داخلی و معادل 0.15 درصد قیمت لحظه‏ای ماشین‎های خارجی است.

ترتیب مراحل تعو‎یض پلا‎ک

همانطور که اشاره شد، مهم‏ترین و آخرین مرحله انقال خودرو، به تعویض پلاک مربوط می‏شود. این مراحل بهتر است در زمانی که هم خریدار و هم فروشنده حضور دارند، به انجام برسند. اگر چه در بعضی از اوقات می‏بینیم که خریداران خودرو یا فروشندگان آن، وکالت خود را به اشخاص دیگر می‎سپارند و شخصا در مرکز تعویض پلاک حاضر نمی‏شوند.
اما با این وجود به شما پیشنهاد می‏کنیم تا جایی که ممکن است از انجام این کار خودداری نمایید. تعویض پلا‌ک مراحل گوناگونی دارد که هر یک از این مراحل باید به درست‎ترین شکل به انجام برسند تا مشکلی در روند انتقال خودرو ایجاد نشود. در ادامه شما را با کلیه مراحل این فرآیند آشنا خواهیم کرد.

ثبت نوبت اینترنتی

بعد از همه‏ گیری و شیوع ویروس کرونا و نیاز به فاصله گذاری های اجتماعی، تصمیم دولت بر این شد که اغلب خدمات خود را به شکل اینترنتی برای مردم در نظر بگیرد. ثبت نام برای تعویض پلاک نیز یکی از این خدمات بود که با کم شدن ویروس کرونا، همچنان به صورت آنلاین است. از این رو وارد شدن به سایت نوبت‏دهی تعو‎یض پلا‏ک www.nobatdehi.epolice.ir و اخذ نوبت اینترنتی پیش از حضور در مراکز تعو‎یض پلا‏ک، ضروری است. چرا که بدون در اختیار داشتن برگه نوبت تعویض پلاک، نمی‎توانید به مراکز مربوطه مراجعه کنید.
شما برای اخذ نوبت اینترنتی خود، ابتدا باید به سایت مراجعه کرده و مراحل ثبت نام را کامل کنید. پس از انجام این فرآیند، می‎توانید با ورود به صفحه اصلی سامانه، اسم استان، شهر، نوع خدمت و همچنین وسیله نقلیه را انتخاب کرده و سپس جستجو را بزنید.
در قدم بعدی، مراکز فعال تعو‎یض پلا‏ک استان یا شهر شما نشان داده شده و شما می‏توانید هر یک که دسترسی ساده‏تری برای شما دارد را انتخاب کنید. سپس باید دوباره نوع خدمت مدنظر خود، تاریخ و همچنین ساعت مورد نظر خود را از میان گزینه‏های موجود است، انتخاب نمایید و نوبت خود را ثبت کنید. در ادامه بهترین ساعت مراجعه ساکنین شهرهای مختلف به این سامانه را به صورت جدول آماده کرده ایم.

مراجعه به مرکز تعو‌یض پلاک مورد نظر

بدیهی است که برای تعویض پلاک بعد از اخذ نوبت اینترنتی، باید به مرکز مربوطه تعو‎یض پلا‏ک مراجعه کرد. برای اینکه کار شما برای تعو‎یض پلا‏ک راحت ‏تر باشد، می‏توانید با مراجعه به منابع مختلف در اینترنت، مراکزی را پیدا کنید که معمولا مراجعه ‏کنندگان کمتری دارند.

در ضمن توجه داشته باشید که شما باید دقیقا سر وقت در مراکز مربوطه حضور پیدا کنید. در غیر این صورت ممکن است کار شما با تاخیر مواجه گردد. بعد از ورود به مرکز تعویض پلاک یک برگه نوبت به شما داده می‏شود و سپس باید به پارکینگ بروید.

تحویل مدارک

در مرحله بعدی از فرآیند تعو‎یض پلا‏ک، باید به ساختمان اداری مراجعه کنید. پس از اینکه نوبت شما خوانده شد، باید مدارک که همراه خود برده ‏اید (در ادامه این مدارک ذکر خواهند شد) را به متصدی تحویل دهید. متصدی مرکز مربوطه جزئیات کارهایی که باید به انجام برسانید را به شما می‏گوید. دقت کنید که جهت اثبات سکونت در استان تهران، باید قولنامه هولوگرام‏ دار داشته باشید و همچنین قبض های مصرفی خود را نیز ارائه کنید.
اگر ساکن سایر شهرهای کشور هستید نیز باید این مدارک را به همراه داشته باشید. البته سخت‎گیری درباره شهرهای دیگر بسیار کم‏تر است. از آنجایی که شماره پلاک های شهر تهران مرتب تمام می‏شوند، سخت‏گیری در خصوص این شهر بسیار زیاد می‏باشد.

تحویل پلاک و بازرسی خودرو

در مرحله بعدی به تحویل دادن پلاک و بازرسی خودرو می‏رسیم. در این مرحله باید خودروی خود را به کارشناس مجرب تعیین‏ شده در مرکز تعویض پلاک نشان بدهیم. کارشناس باید اوضاع شاسی و همچنین هماهنگی شماره شاسی با قرارداد را مورد بررسی قرار دهد. پس از این که کارشناس مرکز مربوطه مهر خود را زد، شما می‎توانید با مراجعه به انبار، پلاک را تحویل دهید.

تسویه خلافی ماشین

تسویه خلافی خودرو یکی از مهم‏ترین مراحل تعو‎یض پلا‏ک به شمار می ‏آید. در این مرحله، اگر ماشین مورد معامله دارای خلافی باشد، مالک خودرو باید برای تسویه خلافی آن اقدام کند. اگر مالک خودرو خلافی ماشین خود را از قبل پرداخت کرده است، باید گواهی عدم خلافی را ارائه کند.

فک پلاک خودرو

در ادامه مراحل تعویض پلاک، به فک پلاک می‏رسیم. در واقع پلاک قبلی خودرو باید باز یا فک شود و فروشنده ماشین باید این پلاک را تحویل انبار دهد. پلاک ‏های فک ‏شده به طور معمول تا یک سال در اختیار پلیس باقی می‏ مانند و اگر در این یک سال فروشنده اقدام به خریداری خودروی جدید کند، می‏تواند یکی از پلاک‏ های آزاد را برای خودروی جدید استفاده نماید.
از سوی دیگر، طی این یک سال، جهت نصب پلاک، هیچ هزینه ای دریافت نخواهد شد. اما با پایان این مدت، باید جهت ساخت دوباره پلاک های قدیمی، هزینه ای را متقبل شد. در تهران، به طور معمول پلاک های قدیمی آزاد در همان مرکز، به خریدار تحویل داده می‏شود. چنانچه پلاک مربوطه در آن مرکز نباشد، باید مبلغی را به منظور ساخت مجدد پلاک پرداخت کرد. اما در شهرهای دیگر، شیوه تعویض پلاک تفاوت هایی دارد و در برخی از مواقع تحویل پلاک های قدیمی ممکن است 24 ساعت الی 48 ساعت زمان ببرد.

نصب پلاک جدید

مرحله بعدی که تقریبا فرآیند تعو‎یض پلا‎ک را به اتمام می‎رساند، دریافت پلاک جدید و نصب آن است که این نشان می‏دهد که شما مراحل گذشته را به درستی انجام داده‏اید. شما در این مرحله به همراه برگه ورود به پارکینگ و همچنین پلاک‎های جلو و عقب ماشین‏ خود به مکان تعیین‏شده جهت نصب پلاک جدید مراجعه می‏کنید.
این مکان به طور معمول به درب خروجی مرکز تعویض پلاک نزدیک است. در نهایت هم پلاک های خود را به ماموری که در آن بخش است تحویل می‏دهید و کار نصب پلاک‏های شما توسط او انجام می‏شود. در ضمن شما نباید هیچ مبلغی را به مامور مربوطه پرداخت نمی‏کنید.

نکات مهم در خصوص تعویض پلا‎ک

تعو‏یض پلا‏ک فرآیندی است که علاوه بر انجام کلیه مراحل، باید یک سری از نکات را هم برای تسریع آن به رعایت کنید. نخستین نکته‏ای که افراد ماهر در معامله‏ ماشین از آن مطلع هستند، در اختیار داشتن کارت بانکی شتابی است. برخورداری از این کارت روند کار شما را سریع‎تر خواهد کرد. البته در حال حاضر تنها برخی از کارها صرفا با استفاده از این کارت‏ها پیش خواهد رفت. اما در اختیار داشتن آن به طور کلی به کمک شما می‏آید.
برای سریع ‏تر شدن فرآیند تعویض پلاک، می‏توانید از دفاتر اسناد رسمی که در مراکز مربوطه هستند، کمک بگیرید. چرا که پیدا کردن دفاتر این چنینی، در شهرها کار سختی به شمار می آید. جالب است بدانید که یک سری تخفیف ها توسط این دفاتر مراکز تعو‏یض پلا‏ک برای متقاضیان در نظر گرفته می‏شود که این تخفیف ها مربوط به دستمزدها است.
با تعو‏یض پلا‏ک دسترسی به کلیه اطلاعات خود را به صورت کامل و صحیح در اختیار پلیس ها قرار می‏دهید و با انجام این فرآیند، به شکل قانونی خودرو به نام شما خواهد بود. در مراکز تعو‏یض پلا‏ک تحت هیچ شرایطی به برخی از افراد که ادعا دارند می‎توانند اقداماتی نظیر تسریع کار شما و فروش پلاک رند را به انجام برسانند، اعتماد نکنید. اگر به دنبال پلاک ‎های رندتر هستید، بهتر است از متصدی مشورت بگیرید. در نهایت هم توجه داشته باشید که تخصیص پلاک های فرد یا زود، شانسی بوده و هزینه کردن برای آن، بیهوده است.

مدارک مورد نیاز تعویض پلاک برای فروشندگان و خریداران

فروشندگان و خریداران ماشین برای اینکه تعویض پلاک را بدون دردسر به پایان برسانند، باید یک لیست از مدارک لازم برای انجام این کار را به همراه داشته باشند. برای مثال مدارکی که فروشنده خودرو برای تعو‏یض پلا‏ک باید به مراکز فعال در این حوزه ارائه کند، شامل مواردی مانند مدارک احراز سکونت نظیر سند و همچنین قبض‎ آب، گاز، برق می‏شوند. البته اگر فروشنده وکالت و اختیار تام مبنی بر تعویض پلاک را به خریدار داده باشد، حضور فروشنده لزومی ندارد.

سایر مدارک مورد نیاز فروشنده خودرو:

• بیمه ‏نامه شخص ثالث معتبر (نسخه اصلی)
•  کارت اصلی ماشین
• برخورداری از اصل فیش پرداخت هزینه پلاک طبق تعرفه و ارائه آن
•  برگ سبز یا همان اصل سند مالکیت ماشین
•  ارائه گواهی عدم خلافی ماشین
•  اصل سند فروش کارخانه تولیدکننده (تولیدات داخلی)
•  اصل کارت ملی و همچنین شناسنامه نسخه جدید فروشنده یا نماینده او
•  اصل کارت معاینه فنی معتبر اتومبیل ( خودروهای دولتی و شخصی که 4 سال یا بیشتر از تولید آن‏ها گذشته و خودروهای عمومی که یک سال یا بیشتر از ساخت آن‏ها سپری شده است)

مدارک مورد نیاز خریدار خودرو:

•  کارت ملی یا شناسنامه جدید خریدار و یا نماینده او
•  حاضر شدن خریدار ماشین یا نماینده او با مدارک مورد نیاز جهت تعو‎یض پلا‏ک به همراه وکالت
• مدارک لازم برای احراز سکونت خریدار خودرو در صورت نبود قبض برق خریدار ماشین و یا پدر او

انتقال سند ماشین و مدارک لازم برای انجام این کار

بعد از اینکه کار تعویض پلاک خودرو به پایان رسید، فروشنده و خریدار ماشین، به عنوان طرفین معامله مربوطه، به محضر یا همان دفترخانه مراجعه کرده و جهت تنظیم سند قطعی اقدامات لازم را انجام می‎دهند. اما برای انجام این کار چه مدارک باید ارائه شوند؟

مدارک انتقال سند:

• اصل مدارک شناسایی فروشنده و خریدار
• اسناد مختلف مالکیت ماشین مانند برگ گمرک، بنچاق قبلی و برگ کمپانی
• شناسنامه یا برگه سبز جدید خودرو
• کارت سوخت ماشین
•  ارائه بیمه‏نامه شخص ثالث
•  برگ مفاصا حساب پرداخت شده عوارض سالیانه شهرداری صادرشده از طرف دفترهای خدمات الکترونیک شهرداری یا شهر
•  تاییدیه انتقال ماشین صادرشده از مراکز تعویض آن

دفاتر اسناد رسمی هیچ گونه تکلیفی از بابت گرفتن مالیات و عدم خلافی نداشته و ندارند. از این رو پیشنهاد می‏کنیم که خریدار، موارد ذکرشده را فروشنده ماشین بخواهد. در حقیقت، فروشنده خودرو باید هر دو برگه تسویه مالیات و همچنین عدم خلافی خودروی مربوطه را اخذ کرده و به خریدار ماشین ارائه کند.
از نکات مهم دیگر در این خصوص می‎توان به یکسان بودن هزینه انتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی کلیه شهرهای کشور اشاره کرد. این هزینه با توجه به جدول‏های مالیات نقل و انتقال مشخص می‎شود.هزینه انتقال خودرو در تمامی دفاتر اسناد رسمی کشور یکسان است و بر‌اساس جداول مالیات نقل و انتقال تعیین می‌شود. ضمن اینکه کلیه هزینه‏های مرتبط با منتقل کردن سند برای خودروهای گوناگون، متفاوت بوده و به مدل آن بستگی دارد.
عموما، فروشنده باید هزینه‏های مربوط به دولت را تقبل کند. هزینه‎های مربوط به دفترخانه نیز میان خریدار و فروشنده خودرو تقسیم خواهد شد. البته اگر در زمان بسته شدن قرارداد، توافق هایی در این موضوع صورت بگیرد، هزینه ها باید براساس توافق پرداخت شوند.

احراز محل سکونت برای تعویض پلاک به چه مدارکی نیاز دارد؟

همانطور که می‏دانید، احراز محل سکونت یکی از مراحل تعویض پلاک است. برای انجام این کار در هنگام تعو‏یض پلا‏ک می‏توان مدارک متفاوتی را ارائه کرد. در واقع شما می‏توانید تنها با ارائه یکی از این مدارک مانند سند اجاره واحد مسکونی به اسم مالک ماشین به همراه تاییدیه از سازمان املاک کشور و همچنین کد رهگیری فرآیند احراز محل سکونت خود را به انجام برسانید.
این مدارک به شرح زیر هستند:

• سند مالکیت واحد مسکونی و منزل
• مجوز کسب معتبر به اسم مالک ماشین با یک عدد قبض آب، گاز یا برق
• ارائه دادن سند ملکی یا استیجاری به اسم مادر یا پدر
•  گواهی اشتغال به تحصیل فرزند با قید نشانی محل زندگی خانواده به همراه تاییده سازمان آموزش و پرورش
•  اصل قبض گاز، برق یا آب با تاریخ روز به اسم متقاضی
•  تاییده مهرشده توسط شورای روستا یا محل طبق محصل صدور شناسنامه
• فروشنامه واحد مسکونی یا منزل مربوطه زمین های روستایی یا اوقافی
• برخورداری از معرفی نامه از طرف اداره محل خدمت به همراه نشانی دقیق محل زندگی کارکنان نیروهای مسلح و دولت به همراه تاییدیه به وسیله واحد مربوطه

در خصوص کارخانه ها، سازمان ها و همچنین شرکت هایی که از دفاتر و شعبه در شهرستان های دیگر برخوردار هستند، باید طبق مندرجات اساسنامه و همچنین روزنامه رسمی آن‏‎ها با قید نشانی صحیح محل دفتر یا شعبه، بعد تاییدیه اداره ثبت شرکت ‎ها و کارخانه‏ های شهر مربوطه، اقدامات لازم به انجام برسند. در ضمن شما با ارائه تنها یکی از این مدارک، از شرایط لازم برای احراز محل سکونت برخوردار خواهید بود.

ضرورت برخورداری از بیمه شخص ثالث برای تعویض پلا‎ک

یکی از اصلی ‏ترین مدارک مورد نیاز برای تعویض پلاک خودرو بدون شک بیمه نامه شخص ثالث است. با توجه به قوانین موجود، تعویض پلاک برای خودروهایی که این بیمه را در اختیار ندارند، به هیچ عنوان به انجام نمی‏رسد.
از این رو، در صورت عدم برخورداری از بیمه شخص ثالث خودرو، هر چه سریع‏تر آن را تهیه کرده و چنانچه بیمه شما به اتمام رسیده، باید پیش از رفتن به مرکز تعو‏یض پلا‏ک، کارهای مربوط به تمدید بیمه را انجام دهید. بیمه شخص ثالث خودرو را می توان یکی از بیمه های اجباری معرفی کرد. با توجه به قوانین، کلیه وسایل نقلیه موتوری، باید اقدام به خرید بیمه شخص ثالث کنند.

این بیمه براساس قوانین و همچنین باتوجه به سقف تعهداتی که دارد، خسارات مالی و جانی وارده به اشخاص را به طور کامل تقبل خواهد کرد. سایت های زیادی وجود دارند که شما می‏توانید با مراجعه به یکی از معتبرترین آن‏ها، بیمه شخص ثالث را خریداری کنید.

کلیه مراحل تعویض پلاک را جدی بگیرید

تفاوتی ندارد که شما قصد فروش ماشین یا خرید ماشین را داشته باشید. در هر صورت باید مراحل تعویض پلاک از صفر تا صد را جدی بگیرید و با دقت بالا به انجام برسانید. برای اینکه دغدغه‏های خریدار و فروشنده به طور کامل برطرف شود، بهتر است موضوعاتی مانند زمان حاضر شدن برای تعویض پلا‏ک، مسئولیت تقبل هزینه مالیات و همچنین ضرر و زیان‎هایی که در صورت کوتاهی هر کدام از طرفین باید پرداخت شود و … را به طور کلی در مبایعه‏نامه ماشین ذکر کنید.
علاوه بر این، مالکین خودرو اگر به خریدار وکالت داده‏اند، حتما باید یک محدودیت زمانی را برای آن مشخص کنند تا نگران مراجعه یا عدم مراجعه خریدار به منظور تعویض پلاک در زمان مشخص شده، نباشند. با رعایت کلیه قوانین و همچنین مراحل مختلف تعو‎یض پلا‏ک، فرآیند  خرید و فروش خودرو را بدون هیچ مشکلی پشت سر خواهید گذاشت.

سوالات متداول

مدت زمان صادر شدن کارت خودرو بعد از پایان فرآیند تعویض پلاک، چند روز است؟

مدت زمان صادر شدن کارت ماشین به اسم مالک جدید حداقل 35 روز و حداکثر 65 روز طول خواهد کشید.

در صورت فوت شدن مالک قبلی ماشین، برای تعویض پلاک چه باید کرد؟

اگر مالک قبلی خودرو فوت کرده باشید، ابتدا باید مراحل انحصار وراثت انجام شود. در این صورت می‎توانید فرآیند تعویض پلاک را نهایی کرد.

برای گرفتن پلاک تهران چه کاری باید انجام داد؟

اگر شما مدارک مورد نیاز برای اثبات اقامت در تهران را داشته باشید، به سادگی می‏توانید برای ماشین خود، پلاک این شهر را دریافت کنید.

آیا می‏‎توان پلاک فرد یا زوج را شخصا تعیین کرد؟

امکان انتخاب زوج یا فرد بودن پلاک به هیچ عنوان وجود ندارد و این انتخاب با توجه به آیین‏نامه راهنمایی و رانندگی، توسط پلیس راهور انجام می‏‎شود.