“جعبه سیاه خودرو” لذومت داشتن جعبه سیاه خودرو را بدانید!
آیا عملکرد جعبه سیاه خودرو با جعبه سیاه هواپیما یکسان است؟ تقریبا همه می‌دانیم که در هواپیماها از جعبه سیاه استفاده می‌شود. اما خودروهای مدرن هم مجهز به جعبه سیاه هستند. این جعبه سیاه می‌تواند تمام اطلاعات مربوط به خودرو از جمله سرعت، زاویه دریچه گاز، عملکرد ترمزها و وضعیت ایربگ‌ها را قبل، حین و بعد از سانحه ذخیره کند. برای دسترسی به این اطلاعات باید از دستگاه مخصوصی استفاده کنید که حدودا 20 هزار دلار قیمت دارد. استفاده از جعبه سیاه از سال 2014 در خودروها الزامی شده است و تقریبا تمام خودروهای مدرن امروزی از برندهایی مانند هوندا و جنرال موتورز مجهز به این دستگاه هستند. برای آشنایی با عملکرد این دستگاه و بررسی تفاوت‌های آن با جعبه سیاه هواپیما، در این مطلب ما را همراهی کنید.
جعبه سیاه خودرو چیست؟
جعبه سیاه خودرو اطلاعات رانندگی را قبل، حین و بعد از تصادف جمع‌آوری می‌کند. نام رسمی این دستگاه «ضبط‌کننده اطلاعات رویداد» است. به طور کلی، این دستگاه می‌تواند انواع اطلاعات مربوط به سرعت، شتاب، ترمز، فرمان و فعال شدن کیسه هوا را جمع‌آوری کند و در اختیار قرار دهد. در حال حاضر، خودروسازهای معروف دنیا به صورت یک قابلیت استاندارد و پایه از این جعبه‌ها در ساخت خودروهای خود استفاده می‌کنند.
از کجا بفهمیم جعبه سیاه در خودروی ما وجود دارد؟
اگر صاحب خودرویی مدرن هستید، باید بگوییم به احتمال زیاد یک جعبه سیاه در بخشی از خودروی شما نصب شده است. اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که از سال 1994، خودروسازان بزرگ آمریکایی مانند بیوک، شورلت و کادیلاک از جعبه سیاه در خودروهای خود استفاده کردند.
از اوایل دهه 2000، اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های آمریکا شروع به استفاده از جعبه سیاه خودرو برای جمع‌آوری داده‌ها در مورد تصادفات رانندگی استفاده کرد. این باعث شد تا پلیس بتواند تشخیص دقیق‌تری درباره تصادفات و مقصرهای بروز سانحه داشته باشد.
آیا جعبه سیاه در خودروی شما وجود دارد؟
در سال 2013، کمتر از 5 درصد خودروها جعبه سیاه داشتند. اما با تصویب قانونی اجباری شدن استفاده از این دستگاه، آمار استفاده از آن افزایش پیدا کرد. اگر می‌خواهید مطلع شوید که آیا خودروی شما هم دارای این دستگاه است یا خیر، می‌توانید به بخش زیرین داشبورد دقت کنید. البته در برخی خودروها هم این دستگاه زیر فرمان قرار دارد. البته معمولا این دستگاه پشت سیم‌کشی پشت داشبورد و جعبه‌فرمان مخفی شده است و به راحتی نمی‌توانید به آن دسترسی داشته باشید. همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که جعبه سیاه خودرو به صورت دستی و معمولی امکان غیرفعال‌شدن را ندارد. بلکه برای از مدار خارج کردن آن لازم است که حتما با دستگاه مربوطه، به جعبه سیاه متصل شوید.
در برخی خودروها، ماژول جعبه سیاه معمولا در مرکز خودرو قرار دارد و با برداشتن کنسول مرکزی می‌توانید این دستگاه را مشاهده کنید. قرار گرفتن در مرکز خودرو باعث می‌شود تا این دستگاه در برابر بسیاری از تصادفات و ضربه‌ها مقاوم باشد و به راحتی آسیب نبیند.
آیا همه خودروها جعبه سیاه دارند؟
یکی از سوالاتی که درباره استفاده از جعبه سیاه خودرو مطرح می‌شود این است که آیا تمام خودروهای رایج مجهز به این دستگاه هستند؟ در پاسخ به سوال، همان‌طور که پیش‌تر به این نکته اشاره شد، از سال 2014، تمام خودروهای که تولید می‌شدند، باید حتما از جعبه سیاه استفاده می‌کردند. اما تنها در برخی مدل‌ها از خودروهای با مدل کمتر از 2014، از این دستگاه استفاده شده بود که معمولا این خودروها در دسته‌بندی خودروهای لوکس قرار می‌گرفتند. اگر خودروی اقتصادی یا میان‌رده‌ای دارید که مدل آن برای قبل از 2014 است، احتمال کمی وجود دارد که خودروی شما مجهز به جعبه سیاه خودرو باشد.
در حال حاضر، برندهای زیر در تمام محصولات خود به صورت استاندارد از جعبه سیاه استفاده می‌کنند:
- فورد
- کرایسلر
- جنرال موتورز (شورولت)
- تویوتا
- نیسان
- هوندا
بسیاری از برندها تنها در محصولات لوکس خود از جعبه سیاه استفاده می‌کنند و در محصولات اقتصادی آن‌ها خبری از این دستگاه نیست. اما در برخی برندهای دیگر حتی در اقتصادی‌ترین خودروها هم از این جعبه سیاه استفاده شده است.
در سال 2023، حتی برندهای کره‌ای هم در محصولات خود از جعبه سیاه استفاده می‌کنند. همچنین برندهای آلمانی، فرانسوی و به طور کلی اروپایی نیز به استفاده از این دستگاه روی آورده‌اند. در آینده نزدیک، بیش از 90 درصد خودروهای حاضر در خیابان‌ها به جعبه سیاه مجهز خواهند شد.
جعبه سیاه چه اطلاعاتی را ثبت می‌کند؟
احتمالا این موضوع را می‌دانید که در هواپیماهای امروزی از جعبه سیاه استفاده می‌شود. بعد از بروز سانحه، کارشناسان با بررسی اطلاعات ثبت شده در جعبه سیاه هواپیما، علت بروز سانحه را بررسی می‌کنند و همچنین با بررسی علل بروز سانحه، از بروز دوباره آن در آینده جلوگیری می‌کنند. همین موضوع درباره جعبه سیاه خودرو هم صدق می‌کند.
جعبه سیاه اطلاعاتی را ذخیره می‌کند که ممکن است حتی درباره نام برخی از آن‌ها هم اطلاعاتی نداشته باشید. این دستگاه توانایی ذخیره سرعت خودرو، موقعیت دریچه گاز، ترمز، باز شدن کیسه هوا، استفاده از کمربند ایمنی، زوایای فرمان و سایر عناصر را حدودا 20 ثانیه قبل، حین و بعد از حادثه نمایش می‌دهد. جمع‌آوری این داده‌ها می‌تواند به سازنده خودرو کمک کند تا تشخیص دهد که منبع بروز تصادف چه بوده است و چگونه می‌توان در خطر بروز دوباره آن را کاهش داد.
مزایا و معایب داشتن بیمه جعبه سیاه
بیمه کردن خودرو هزینه نسبتا بالایی دارد. اما برای خودروهایی که دارای جعبه سیاه هستند، می‌توان از بیمه جعبه سیاه استفاده کرد که به مراتب هزینه کمتری از بیمه استاندارد دارد. البته ممکن است در مواقعی مالیات‌هایی برای شما در نظر گرفته شود که ملزم به پرداخت آن‌ها هستید تا بتوانید از بیمه جعبه سیاه استفاده کنید.
مزایای استفاده از بیمه جعبه سیاه
استفاده از بیمه جعبه سیاه دارای مزایای مختلفی است. به عنوان مثال، دریافت این بیمه‌نامه هزینه کمتری از دریافت بیمه استاندارد دارد. همچنین می‌توانید با کمک بیمه و دستگاه جعبه سیاه، رانندگی خود را به صورت منظم پایش کنید.
ممکن است در برخی مواقع که تصادف می‌کنید، پلیس نتواند تشخیص درستی داشته باشد. اینجاست که شما می‌توانید با کمک دستگاه جعبه سیاه، مشخصات خودروی خود را در هنگام تصادف به او نشان دهید تا بتواند تصمیم درستی بگیرد.
برخی از مزایای دریافت بیمه جعبه سیاه خودرو
اگر می‌خواهید برای خودروی خود بیمه جعبه سیاه را فعال کنید، باید با برخی معایب دریافت آن آشنا باشید. به دلیل نمایش اطلاعات خودروی شما، در صورتی که دستگاه رانندگی نادرست را گزارش کند، مجبور به پرداخت حق بیمه بیشتری خواهید شد. همچنین در صورت قرار گرفتن در برخی مناطق ممنوعه، ممکن است برای شما جریمه در نظر گرفته شود.
هدف استفاده از جعبه سیاه در تصادف رانندگی
جعبه سیاه در تصادف رانندگی می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. این به این دلیل است که این دستگاه می‌تواند همه نوع داده‌ها را جمع‌آوری می‌کند. این داده‌ها که پیش‌تر به انواع آن‌ها اشاره شد، می‌توانند برای مشخص کردن علت حادثه و مقصر بروز آن استفاده شوند.
ممکن است برخی از افراد با خود تصور کنند که ممکن است اطلاعات ذخیره شده در جعبه سیاه خودرو را دست‌کاری کرد و بتوان آن را تغییر داد تا جای مقصر حادثه عوض شود. اما باید بگوییم که این دستگاه به هیچ عنوان قابلیت دست‌کاری را ندارد و شرکت بیمه و پلیس می‌توانند اطلاعات صحیح ذخیره شده در این دستگاه را به راحتی مشاهده کنند.
آیا اطلاعات ذخیره شده در جعبه سیاه خودرو محرمانه است؟
در رابطه با جعبه سیاه خودرو، این سوال مطرح می‌شود که آیا هرکسی می‌تواند به اطلاعات ذخیره شده در جعبه سیاه خودرو دسترسی داشته باشد؟ در پاسخ به این سوال، باید بگوییم دسترسی به اطلاعات جعبه سیاه تنها با کمک دستگاه مخصوص امکان‌پذیر است که باید برای خرید آن مبلغی در حدود 20 هزار دلار پرداخت کنید. همچنین باید به این نکته نیز اشاره کنیم که این دستگاه تنها در اختیار خودروسازها، پلیس راهور و نیروی انتظامی قرار می‌گیرد و خبری از فروش عمومی آن نیست.
توجه داشته باشید که دسترسی غیرمجاز به جعبه سیاه خودرو و سعی در ایجاد تغییرات در داده‌های آن پیگرد قانونی دارد و می‌توانید از فردی که قصد انجام این کار را داشته است، شکایت کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره چگونگی ثبت شکایت در این زمینه می‌توانید با مراجع مرتبط قضایی تماس بگیرید.
آیا شرکت‌های بیمه از اطلاعات جعبه سیاه خودرو استفاده می‌کنند؟
به طور کلی، شرکت‌های بیمه اجازه دسترسی به اطلاعات داخل جعبه سیاه خودروی شما را ندارند. همچنین تا زمانی که شما رضایت به دسترسی به این اطلاعات نداشته باشید، شرکت بیمه نمی‌تواند برای پرداخت و احتساب حق بیمه شما از اطلاعات جعبه سیاه استفاده کند.
جعبه سیاه ماشین با جعبه سیاه هواپیما متفاوت است.
همان‌طور که پیش‌تر به این نکته اشاره شد، جعبه سیاه خودرو و جعبه سیاه هواپیما شاید در ظاهر با هم تفاوتی نداشته باشند، اما در عمل تفاوت زیادی میان این دو دیده می‌شود. جعبه سیاه خودرو داده‌ها را در حافظه فلش‌مانندی ذخیره می‌کند که معمولا در ماژول کنترل کیسه هوا (ACM) قرار دارد.
اصطلاح ACM یک اصطلاح عمومی برای ماژول کنترلی است که وظیفه کنترل کیسه‌های هوای خودرو و وسایل کمکی نگهدارنده مانند کمربند ایمنی را بر عهده دارد. با این حال، ممکن است هر خودروساز تعریف متفاوتی از ACM داشته باشد.
جعبه سیاه حجم زیادی از داده‌ها را جمع‌آوری می‌کند.
از سال 2002، خودروسازان متعددی به طور داوطلبانه از جعبه سیاه در محصولات خود استفاده کردند. اما هر خودروساز تعیین می‌کند که چه نوع داده‌ای توسط جعبه سیاه در حافظه ذخیره‌سازی شود. در این میان، برخی از داده‌ها مانند سرعت، میزان سوخت باقی‌مانده و دور موتور به صورت مشترک در تمام جعبه سیاه‌ها ذخیره می‌شوند.
از جمله دیگر پارامترهایی که جعبه سیاه خودرو ذخیره‌سازی می‌کند می‌توان به لیست زیر اشاره کرد:
- Delta-V جانبی و طولی (تغییر سرعت)
- سرعت خودرو
- زاویه باز بودن دریچه گاز موتور
- وضعیت ترمزگیری در خودرو (روشن/خاموش)
- وضعیت روشن یا خاموش بودن کیسه‌های هوای خودرو
جعبه سیاه ماشین همیشه به رنگ سیاه نیست
برخلاف تصور رایجی که درباره جعبه سیاه وجود دارد، بسیاری از جعبه‌های سیاه واقعا سیاه نیستند. این امر به ویژه در حمل و نقل هوایی صادق است، جایی که قسمت بیرونی جعبه سیاه باید با رنگ نارنجی مقاوم در برابر حرارت و خوردگی پوشانده شود تا به تیم‌های جستجو در طول تحقیقات خود کمک کند. البته باید بگوییم هیچ قانونی برای انتخاب رنگ جعبه سیاه خودرو وجود ندارد و هر برند می‌تواند مطابق با استانداردهای خود این جعبه‌ها را رنگ‌آمیزی کند.
همه جعبه‌های سیاه اجازه دانلود اطلاعات را نمی‌دهند.
همه جعبه‌های سیاه خودرو اجازه دانلود اطلاعات را نمی‌دهند. بلکه تنها پارامترهای مختلف و اطلاعات حافظه را زمانی در اختیار شما قرار می‌دهند که به دستگاه متصل باشید. این اتفاق اولین بار در جعبه سیاه‌های بوش اتفاق افتاد و بعد از آن، برندهای دیگر هم اقدام به انجام این کار کردند.
جعبه سیاه با تعویض کیسه هوا تعویض می‌شود.
نکته‌ای که تقریبا هیچ‌کسی درباره کیسه هوای خودرو نمی‌داند این است که جعبه سیاه خودرو با تعویض کیسه هوا هم تعویض می‌شود. زمانی که کیسه هوای خودرو عمل می‌کند، باید آن را تعویض کنید. زمانی که کیسه هوا تعویض می‌شود، ACM که در داخل یونیت ایربگ قرار دارد هم تعویض می‌شود. چرا که بعد از باز شدن ایربگ، اطلاعات ذخیره شده داخل ACM قفل می‌شود و دیگر نمی‌توانید اطلاعات آن را پاک یا در آن‌ها تغییرات ایجاد کنید. البته برخی از مراکز خاص می‌توانند با راهکارهایی که در اختیار دارند، این جعبه‌ها را دوباره برنامه‌ریزی و از آن‌ها استفاده کنند.
جعبه سیاه خودرو؛ دستگاهی که در خودروهای مدرن استفاده می‌شود.
جعبه سیاه خودرو از نظر عملکردی و ذخیره‌سازی اطلاعات تفاوت‌هایی با جعبه سیاه هواپیما دارد. این دستگاه می‌تواند انواع داده‌های مربوط به سرعت، میزان مصرف سوخت، ترمزها، کیسه‌های هوا و موارد دیگر را ذخیره‌سازی کند. برای دسترسی به این داده‌ها باید حتما از دستگاه مخصوص استفاده کنید. همچنین به دلیل قرارگیری محل ذخیره‌سازی داده‌های این دستگاه در یونیت ایربگ، در صورت عمل کردن کیسه هوا، معمولا باید یونیت جعبه سیاه هم تعویض شود.
منابع استفاده شده:
www.verizonconnect.com
