فناوری ژئوماتیک؛ تکنولوژی مدیریت دادههای مکانی
در گذشته برای مسافرت به سرزمینهای مختلف و تعیین مرزهای امپراتوریها با ابزارهای اولیه مانند طناب و گونیاهای بزرگ به ترسیم نقشه میپرداختند. اما امروزه و با پیشرفت تکنولوژی، روشهای نوینی برای این کارها به وجود آمده است. یکی از این روشها، فناوری ژئوماتیک است که به علم نقشهبرداری مربوط میشود. با این فناوری ویژگیها و ساختار دادههای مکانی بررسی و جمعآوری، طبقهبندی، تحلیل و مدیریت ساختاری این دادهها انجام میشود. در طی این فرایند دادههای به دست آمده بر اساس سطح کیفی، بررسی و سازماندهی میشوند. با ما همراه باشید تا به بررسی تکنولوژی ژئوماتیک و کاربردهای آن بپردازیم.
منظور از ژئوماتیک چیست؟
ژئوماتیک در واقع علم جمعآوری دادههای مربوط به زمین و تحلیل و تفسیر آنها است. همچنین در این علم به مدلسازی و مدیریت این دادهها پرداخته میشود. علم ژئوماتیک با طیف گستردهای از علوم دیگر ارتباط دارد که هر یک از آنها به پژوهش در زمینه ایجاد تصویری از جهان فیزیکی مربوط هستند.
از جمله علوم مرتبط با فناوری ژئوماتیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فتوگرامتری
- سیستمهای اطلاعات جغرافیایی
- سنجش از راه دور
- نقشهبرداری
- سیستم تعیین موقعیت جهانی
- محیط زیست
- آمایش سرزمین
- توسعه پایدار
- برنامهریزی شهری
- مدیریت منابع زمینی
- نظارت بر منابع طبیعی
- مدیریت سواحل
- عمران و شهرسازی
نقش فناوری ژئوماتیک در ساخت نقشه و درج اطلاعات مکانی
ایرانیان یکی از اقوامی بودند که علم نقشهبرداری را پایهگذاری کردند. در گذشته برای تعیین موقعیتهای مختلف در گذشته ابزارهای محدودی به کار برده میشدند. به عنوان مثال مصریان از گونیا و طناب برای اندازهگیری ارتفاع و فاصله افقی دو نقطه استفاده میکردند. در ایران از اسطرلاب برای اندازهگیری عرض جغرافیایی و ساعت آبی برای اندازهگیری طول جغرافیایی در مرزهای کشور استفاده میشد.
در حال حاضر که با پیشرفت تکنولوژی، از استراتژیهای نوین در زمینه اطلاعات و ارتباطات و ابزارهای الکترونیک برای تهیه نقشه و دادههای مکانی استفاده میشود. علم مهندسی نقشهبرداری با استفاده از امکانات پیشرفته و تجارب به دست آمده از گذشته، ابتدا به بررسی فعالیتهای سنتی میپردازد. سپس به ارائه روشهایی برای گسترش متدهای تهیه نقشه و تحلیل دادههای مربوط به زمین را ارائه میدهد.
اقداماتی که از طریق فناوری ژئوماتیک در زمینه نقشهبرداری انجام میشوند، عبارتند از:
- تهیه اطلاعات مکانی به طوری که حجم آن با میزان تقاضا برای تولید نقشه متناسب باشد
- سرعت بخشیدن به پردازش روشهای اتوماتیک و نیمه اتوماتیک و ایجاد شرایطی برای پردازش آسان دادهها؛ به طوری که افراد بدون تخصص یا داری تخصص کمتر بتوانند این کار را انجام دهند
- به وجود آوردن روشهایی نوین برای نگهداری از دادههایی که حجم بالایی دارند؛ به طوری که بتوان به دادههای مکانی به سریعترین شکل ممکن دسترسی پیدا کرد
- ارائه اطلاعات و دادههای مکانی در فرمتها و شکلهای مختلف
- استفاده از صفحات مجازی و وبسایتها برای ارائه خدمات و دادههای مکانی
- به وجود آوردن مکانیزمهایی مناسب بهمنظور تبادل اطلاعات به آسانترین شکل ممکن
- تهیه اپلیکیشنها و نرمافزارهایی بهمنظور ایجاد فرایندی آسان برای استفاده از دادهها و اطلاعات مکانی تهیهشده
- معرفی زمینههای مختلف پرکاربرد دادههای مکانی و همکاری افراد متخصص در این زمینهها
- تولید اپلیکیشنها و نرمافزارهایی برای انجام خدمات مهندسی نقشهبرداری و فناوری ژئوماتیک
شاخههای ژئوماتیک را بشناسید
پیش از معرفی شاخههای ژئوماتیک ابتدا باید بدانید که نقشه و نقشهبرداری به چه معنی است. نقشه شامل تصاویر و نمایش عرضهای مصنوعی و طبیعی زمین میشود. علم نقشهبرداری تکنیکی است که به وسیله آن موقعیت عرضهای طبیعی و مصنوعی زمین را نسبت به هم تعیین میکنند. در نهایت با رسم کردن برداشتهای انجام شده، نقشه نهایی تهیه میشود. فناوری ژئوماتیک چندین زیرشاخه اصلی دارد که هر کدام در یک حیطه تخصصی قرار دارند.
برخی از زیرشاخههای فناوری ژئوماتیک شامل موارد زیر میشوند:
- نقشهبرداری زمینی
- ژئودزی
- فتوگرامتری
نقشهبرداری زمینی
در نقشهبرداری زمینی هدف اصلی تعیین موقعیت نسبی نقاط موجود بر روی سطح زمین است. در واقع مختصات این نقاط در سه بعد تعیین میشوند که در دو مرحله اندازهگیری و محاسبه نتیجه انجام خواهد شد. نقشهبرداری زمینی به عنوان یکی از زیرشاخههای فناوری ژئوماتیک در رشتههایی مانند مهندسی، معماری، شهرسازی، باستانشناسی و امور ثبت و املاکی استفاده میشود. مهندسین معمار و شهرساز برای نقشهبرداری زمینی مراحل زیر را انجام میدهند:
- برداشت نقشه به صورت کلی برای مطالعه اولیه
- برداشت نقشه به صورت دقیقتر بهمنظور تهیه طرح اصلی و اجرای آن
- اجرا کردن طرح و پروژه
- کنترل پروژه در حین اجرا
- کنترل نهایی پروژه و تحویل نقشه نهایی
روش ژئودزی
ژئودزی در واقع روشی برای تولید نقشهای دقیق از مناطق بسیار وسیع مانند نقشه یک کشور، ایالت یا استان است. این شاخه به عنوان یکی از شاخههای فناوری ژئوماتیک نقشه زمین به صورت منحنی تهیه میشود. در شاخه ژئودزی، نقشهبرداری کلاسیک کاربرد دارد که شامل تعیین موقعیت، مکانیابی و اندازهگیری تغییرات ناشی شده از حوادث طبیعی مانند زلزله میشود. در این شاخه فناوری ژئوماتیک، میدان جاذبه خارجی زمین و بردار جاذبه محلی تعیین خواهند شد. همچنین حرکت وضعی زمین و موقعیت آن بررسی میشود. باید اشاره کرد که ژئودزی در سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS) به کار برده میشود.
فرایند فتوگرامتری
فتوگرامتری نوعی فرایند برای اندازهگیری تصاویر اجسام در عکسهای هوایی است که با استفاده از هنر، علم و تکنولوژی انجام میشود. در این فرایند با اندازهگیری، ثبت و تفسیر عکسها و سایر مدارک دارای اثری از انرژی الکترومگنتیک تابشی، اطلاعات دقیق از عرضهای جغرافیایی تهیه میشوند. به طور کلی مهمترین منبع اطلاعاتی در فتوگرامتری، عکسهای هوایی هستند. این علم شامل دو شاخه فتوگرامتری متریک و فتوگرامتری تفسیری میشود.
ارائه بهترین ردیابهای خودرو بر اساس فناوری ژئوماتیک در یوفایندر
فناوری ژئوماتیک در ساخت ردیاب و GPS خودرو کاربرد زیادی دارد. این ردیابها با استفاده از پیشرفتهترین تکنولوژیهای روز در زمینه مکانیابی و ترسیم نقشه ساخته میشوند. از همین رو انواع GPS دقت بالایی در مکانیابی و نشاندادن موقعیت خودرو در نقشه دارند. یوفایندر یکی از برترین ارائهدهندگان ردیاب خودرو در مدلهای مختلف است. شما میتوانید با مراجعه به مجموعه ما، بهترین ردیابها و GPS خودرو را بررسی و مقایسه کنید. سپس ردیاب مورد نظر را با مناسبترین قیمت برای خودروی خود خریداری کنید.
