سیستم ناوبری ماهواره ای IRNSS چیست؟
سیستم ناوبری ماهوارهای IRNSS؛ دستاورد بومی کشور هند
هند چهارمین کشور جهان می‌باشد که سیستم موقعیت‌یاب ماهوارهای محلی خود را به طور اختصاصی توسعه داده است. سیستم ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای هند (IRNSS) با نام عملیاتی NavIC، توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به‌عنوان بخشی از سیستم ناوبری رادیویی جهانی (WWRNS) برای انجام عملیات مختلف در اقیانوس هند به رسمیت شناخته شده است. این سیستم ناوبری یک دستاورد قابل‌توجه برای وزارت بنادر و کشتیرانی (MoPSW)، اداره کل کشتیرانی (DGS) و سازمان تحقیقات فضایی (ISRO) کشور هند به شمار می‌رود. در این مطلب با مشخصات سیستم ناوبری ماهواره ای IRNSS از جمله ماهواره‌های تشکیل‌دهنده، خدمات و کاربردهای این سیستم ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای آشنا می‌شویم.
خلاصه‌ای از سیستم‌های ناوبری ماهوارهای کشورهای مختلف
- GPS ایالات متحده: سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) پرکاربردترین سیستم مکان‌یابی در دنیا، متشکل از مجموعا ۳۲ ماهواره است. شما در مقاله “جیپیاس چیست؟” می‌توانید اطلاعات کاملی در مورد این سیستم به دست آورید.
- GLONASS روسیه: سامانه ناوبری ماهوارهای جهانی (GLONASS) با مجموعه‌‌ای از ۲۶ ماهواره پوشش جهانی را فراهم می‌کند. در مورد این سیستم ناوبری می‌توانید در مقاله ” سیستم ناوبری ماهوارهای GLONASS چیست؟ “بیشتر بخوانید.
- BEIDOU چین: سیستم ناوبری ماهوارهای BeiDou (BDS) منطقه آسیا و اقیانوسیه را پوشش می‌دهد و قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ با مجموع ۳۵ ماهواره پوشش جهانی خود را ارائه کند.
- GALILEO اروپا: Galileo سیستم ناوبری ماهوارهای جهانی اروپا (GNSS) است، Galileo اساساً برای استفاده غیرنظامی در نظر گرفته شده است. در مقاله “سیستم ناوبری ماهوارهای GALILEO چیست؟ “به صورت کامل در مورد این سیستم بخوانید.
- IRNSS-NavIC هند: سامانه ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای هندی با متشکل از ۸ ماهواره است، که در این مقاله توضیحات بیش‌تری به شما ارائه می‌دهیم.
سامانه IRNSS چیست؟
سامانه IRNSS مخفف عبارت Indian Regional Navigation Satellite System و یا همان سیستم ماهوارهای ناوبری (مکان‌یاب) منطقه‌ای هند است. این سیستم برای ارائه خدمات موقعیت‌یابی دقیق برای کمک به ناوبری کشتی‌ها در منطقه اقیانوس هند طراحی شده است. هدف اصلی این پروژه، اجرای یک سیستم ناوبری مستقل و بومی برای کاربردهای ملی کشور هند بود. توجه داشته باشید که نام دیگر این سیستم موقعیت‌یاب NavIC است که مخفف عبارت Navigation with Indian Constellation می‌باشد.
به گفته کارشناسان ISRO (سازمان مطالعات فضایی هند)، این سامانه پتانسیل جایگزینی سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) متعلق به ایالات متحده در اقیانوس هند را دارد. همچنین به‌زودی با تمامی دستگاه‌های الکترونیکی ادغام می‌شود و به کمک تجهیزات ویژه‌ای برای سیستم‌های ناوبری خودرو در این کشور نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
ماهواره‌های فعال در سیستم ماهوارهای ناوبری هند
سیستم ناوبری ماهواره ای IRNSS در بخش فضایی خود به طور کلی از هشت ماهواره تشکیل شده است که از این تعداد، هفت ماهواره در حال حاضر فعال هستند. از این هفت ماهواره فعال از ترکیب 3 ماهواره GEO و 4 ماهواره IGSO تشکیل شده‌اند.
نکته جالب توجه این است که کشور هندوستان قصد دارد در فاز بعدی این سیستم، تعداد ماهواره‌های تحت پوشش و فعال خود را افزایش دهد و به ۱۱ عدد برساند. این پروژه قرار بود که تا سال ۲۰۱۵ تکمیل شود. اما به گفته مقامات هند، به دلیل وجود برخی مشکلات فنی، این پروژه همچنان تکمیل نشده است. ماهواره‌های فعال سامانه ماهوارهای ناوبری هند در فاصله 36 هزار کیلومتری کره زمین قرار دارند و شامل ماهواره‌های IRNSS-1A، IRNSS-1B، IRNSS-1C، IRNSS-1D، IRNSS-1E، IRNSS-1F و IRNSS-1G هستند.
کاربردهای سیستم ناوبری IRNSS
درست مانند جیپیاس (GPS)، سیستم ناوبری یاب ماهوارهای IRNSS نیز یک سامانه برای یافتن موقعیت مکانی است. اما با این تفاوت که جیپیاس متعلق به کشور آمریکا و IRNSS متعلق به کشور هندوستان می‌باشد. نکته جالب توجه در مورد این دستاورد هندی این است که علاوه بر موقعیت‌یابی دقیق، کاربردهای بسیار زیادی برای آن در نظر گرفته شده است که شامل:
- ناوبری زمینی، هوایی و دریایی
- مدیریت بلایا
- ردیابی خودروها و مدیریت ناوگان
- ادغام با تلفن همراه
- زمان‌بندی دقیق
- نقشه‌برداری و برداشت داده‌های ژئودتیکی
- ناوبری زمینی برای کوهنوردان و مسافران
- ناوبری تصویری و صوتی برای رانندگان
مناطق تحت پوشش سیستم ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای هند
سامانه موقعیت‌یاب ماهوارهای هندی از دو سرویس اولیه و ثانویه تشکیل شده است. سرویس اولیه آن مربوط به شبه‌قاره هند که تا 1500 کیلومتر خارج از مرزهای این کشور را پوشش می‌دهد. همچنین سرویس ثانویه آن که عرض جغرافیایی ۳۰ درجه جنوبی تا ۵۰ درجه شمالی و طول جغرافیایی ۳۰ تا ۱۳۰ درجه شرقی را پوشش می‌دهد و کشور ایران نیز در این ناحیه قرار می‌گیرد. شایان ذکر است که این سیستم موقعیت‌یاب هندی می‌تواند به‌صورت ۲۴ ساعته و در هر شرایط آب و هوایی، نیازهای تمامی کاربران سیستم‌عامل‌های مختلف را پوشش دهد.
معماری سیستم ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای هند چگونه است؟
پروژه IRNSS یک سیستم بزرگ است که به طور کلی از سه بخش یا پایگاه مجزا برای انجام عملیات موقعیت‌یابی تشکیل شده است. این پایگاه‌ها شامل بخش فضایی، پایگاه زمینی و نیز بخش کاربر است که هر یک از آن‌ها با یکدیگر در ارتباط هستند و به‌خودی‌خود از بخش‌هایی تشکیل شده‌اند که عبارت‌اند از:
- بخش فضایی: از هر ۷ ماهواره فعال، ۳ ماهواره در مدارهای زمین ایستا (GEO) در طول‌های جغرافیایی 32/5 درجه شرقی، ۸۳ درجه شرقی و 131/5 درجه شرقی قرار دارند. در حالی که ۴ ماهواره زمین ثابت (GSO) باقیمانده در ۵۵ درجه شرقی و 111/75 درجه شرقی قرار دارند
- پایگاه زمینی: بخش زمینی این سامانه شامل مرکز کنترل فضاپیمای IRNSS (SCC)، مرکز ناوبری IRNSS (INC)، IRNSS TTC & Uplinking Stations (IRTTC)، ایستگاه‌های نظارت بر برد و یکپارچگی IRNSS (IRNSS)، مرکز زمان‌بندی IRNSS (IRNWT)، ایستگاه‌های مسافت IRNSS CDMA (IRCDR)، ایستگاه سنجش لیزری (ILRS) و شبکه ارتباطات داده (IRDCN) است.
- بخش کاربری: بخش کاربر IRNSS شامل گیرنده‌های دو فرکانسی (فرکانس‌های باند L5 و S) یا گیرنده‌های تک فرکانسی (فرکانس باند L5 یا باند S) است.
چه کسانی مجاز به استفاده از IRNSS هستند؟
سازمان بین‌المللی دریانوردی به کشورها توصیه می‌کند تا سیستم‌های ناوبری محلی خود را توسعه دهند. زیرا با این کار می‌توانند وابستگی خود به سیستم‌های ناوبری خارجی را کاهش دهند. سامانه IRNSS نیز یک سیستم ناوبری مدرن و دقیق است که در حال حاضر تمامی شناورهای تجاری از جمله شناورهای کوچک صیادی در هندوستان مجاز به استفاده از آن هستند. موقعیت دقیق کشتی‌ها با فرستنده‌های نصب‌شده بر روی آن‌ها در منطقه اقیانوس هند، توسط ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای هند ردیابی می‌شوند. همچنین حداقل ۲۵۰۰ کشتی تجاری در آب‌های هند وجود دارند که مجاز به استفاده از این سیستم هستند.
سیستم IRNSS؛ یک سیستم ناوبری محلی پرکاربرد برای کشور هند
سیستم ناوبری ماهواره ای IRNSS، سیستم ناوبری ماهوارهای منطقه‌ای هند و از دستاوردهای بزرگ این کشور است. سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO)، این سیستم را به‌عنوان بخشی از سیستم ناوبری رادیویی جهانی (WWRNS) برای عملیات در منطقه اقیانوس هند به رسمیت می‌شناسد. این سیستم متشکل از سه پایگاه و فضایی، زمینی و بخش کاربر می‌باشد. بخش فضایی سامانه ناوبری ماهوارهای هندی از 7 ماهواره فعال تشکیل شده است. همچنین این سیستم کاربردهای فراوانی از جمله ناوبری زمینی و هوایی و دریایی، ردیابی خودروها و مدیریت ناوگان، نقشه‌برداری و برداشت داده‌ها دارد.
منابع و مراجع اصلی
